Tokom devet mjeseci tijelo žene prolazi kroz nevjerovatne transformacije kako bi osiguralo idealne uslove za razvoj bebe. Održavanje zdrave trudnoće ključno je za dobrobit vas i vaše bebe. To uključuje zdravu i uravnoteženu prehranu, fizičku aktivnost, puno odmora i odlazak na sve prenatalne preglede koje preporuči ljekar koji prati trudnoću. Upamtite, svaka trudnoća je jedinstvena, stoga je važno slušati svoje tijelo i, o svakoj nedoumici, porazgovarati sa svojim ljekarom. Mi smo tu da vam pomognemo da vaša trudnoća protekne u zdravlju i sreći, pa odvojite nekoliko minuta i pažljivo pročitajte sve o promjenama koje vas očekuju u različitim fazama trudnoće što će vam sigurno pomoći da što bezbrižnije prođete kroz ovo neponovljivo, devetomjesečno putovanje. Tokom trudnoće, važno je voditi brigu o prehrani i umjerenoj fizičkoj aktivnosti, te izbjegavati štetne tvari poput pušenja, alkohola i određenih lijekova. Folna kiselina i drugi vitamini su ključni za zdrav razvoj fetusa.
Magija ultrazvuka – kada ćeš moći vidjeti svoju bebu?
Jedan od najuzbudljivijih trenutaka u trudnoći je kada svoju bebu ugledate po prvi put ultrazvučnim pregledom. Najčešće se beba može vidjeti već nakon 5 do 6 sedmica trudnoće, dok se otkucaji bebinog srca mogu čuti nakon otprilike 6 do 7 sedmica.
Novi život se rađa, a šta donosi prvi trimestar?
Veoma je teško odrediti tačan datum početka trudnoće, pa se kao okvirni termin začeća koristi prvi dan zadnje menstruacije, iako razvoj fetusa zapravo počinje tek dvije sedmice nakon tog termina. Oplodnja se događa tokom ovulacije, kad se spermatozoid spoji sa jajnom ćelijom, činom koji određuje i spol djeteta, budući da jajna ćelija nosi X hromosom, a spermatozoid može biti s X ili Y hromosomom, određujući tako je li dijete dječak ili djevojčica.
Nakon oplodnje, zigota se razvija te se implantira u maternicu. Tokom ovog procesa, može doći do laganih krvarenja. Ujedno se počinje stvarati i amnionska tekućina čija uloga je da štiti fetus tokom trudnoće. Prvi simptomi trudnoće, iako ona najčešće na početku nije primjetna, poput osjetljivosti grudi, glavobolja i mučnina, javljaju se u ovom razdoblju. Mučnine su naporne, no, dobar su znak da je s trudnoćom sve kako treba. Može vam pomoći raspoređivanje obroka u više manjih, koje ćete češće konzumirati. Izbjegavajte hranu koja vam ne prija ili koja izaziva mučnine, te konzumirajte više voća i povrća.
Tokom prvih sedmica trudnoće, fetus se razvija iz tri osnovna sloja, od kojih će nastati organi i ostale karakteristike. Posteljica se počinje razvijati iz zigote i proizvodi hormon β-hCG, koji potvrđuje trudnoću. U narednim sedmicama, fetus nastavlja rasti i razvijati se. Tokom šeste sedmice, obavlja se prvi ultrazvučni pregled koji može otkriti gestacijsku i žumanjčanu vrećicu te otkucaje srca fetusa. Organi se nastavljaju razvijati, a fetus postepeno poprima i izgled bebe. Tokom trudnoće, majka može doživjeti promjene na koži, promjene na grudima koje se pripremaju za dojenje te moguću pojavu "trudničke maske", odnosno smeđih fleka po licu koje mogu biti svjetlije ili tamnije. Dobra vijest je da ova pojava nestaje nakon porođaja. Uočljive su promjene i na kosi i noktima koji rastu ubrzano zbog hormonalnih promjena. Nakon prvog trimestra, odnosno prvih 15 sedmica, rizik od gubitka trudnoće značajno se smanjuje, a trudnice obično osjećaju više energije i bolje raspoloženje. Grudi rastu i pripremaju se za laktaciju. Bebin trup počinje brže rasti, i polako se izjednačava s glavom, a organi i refleksi se nastavljaju razvijati.
U prvom trimestru, nakon potvrđivanja trudnoće testom ili putem krvi te ultrazvučnog pregleda, preporučljivo je, u dogovoru s ginekologom koji prati trudnoću početi uzimati folnu kiselinu te, po potrebi, i neke dodatne prenatalne vitamine. Testovi koji se preporučuju su: krvna slika, urin, nivoa šećera u krvi, određivanje krvne grupe i Rh faktora, provjera težine, bris vaginalnog sekreta, papa test, titar antitela na toksoplazmozu, rubelu i citomegalo virus.
Drugi trimestar - olakšanje
U šesnaestoj sedmici trudnoće, započinje drugi trimestar, a maternica se širi iznad stidne kosti. Grudi postaju osjetljive zbog povećane proizvodnje mlijeka. U ovoj fazi, ginekolog može preporučiti amniocentezu ili neke druge testove, posebno u slučajevima kada je majka starija od 35 godina ili kada u porodici postoje genetska oboljenja.
U drugom trimestru organi bebe se i dalje razvijaju, a pol može postati vidljiviji. Posteljica je sada potpuno razvijena, a rast maternice može uzrokovati pojavu strija i bolova u leđima. Ovo je period i kada se razvijaju bebine uši i kada beba počinje biti osjetljiva na zvukove. Trepavice i obrve postaju gušće, a većina žena će osjetiti i prve pokrete bebe. U osamnaestoj sedmici, beba počinje dobivati potkožno masno tkivo i kosu. Beba vježba disanje, a težina trudnice može značajno porasti.
U devetnaestoj sedmici, maternica i dalje raste, i jako je važno da trudnica pazi da njena ishrana bude raznovrsna i kvalitetna te da izbjegava brzu, odnosno nezdravu hranu. Drugi semestar je period i kada je preporučljiva umjerena tjelovježba (uz konsultacije s ginekologom).
Na sredini trudnoće, odnosno oko dvadesete sedmice, beba ima potpuno razvijena čula, uključujući sluh, miris, okus, vid i dodir, a par sedmica kasnije beba razvija osjećaj za pokret i sklonost ka korištenju desne ili lijeve ruke. U ovom periodu se mogu osjetiti Brakston-Hiksove kontrakcije, odnosno nepravnilne kontrakcije maternice koje su ustvari priprema za porođaj. Najčešće su bezbolne i ne utiču na cerviks, no nikada nemojte zanemarivati niti jednu promjenu na tijelu za vrijeme trudnoće.
U dvadeset i četvrtoj sedmici, maternica i dalje raste, a beba postaje sve osjetljivija na svjetlo i zvuke. Takođe, može doći do anemije, pa je važno konsultovati se sa ljekarom o ishrani te unosu željeza. Dvadeset i sedma sedmica označava završetak drugog trimestra trudnoće. Beba je sposobna za preživljavanje u slučaju prijevremenog porođaja, no u tom slučaju će zahtijevati posebnu skrb i boravak u inkubatoru. U ovom periodu, vaša beba često sisa palac i vježba mišiće vilice i obraza. Spava i budi se u redovnim intervalima.
Treći trimestar – čudo života
U trećem semestru trudnoće, ponovo se obavlja provjera krvne slike i, ako je potrebno, testiranje na antitijela za Rh-negativne majke. Beba postaje sve svjesnija i razvija ključne funkcije, uključujući kontrolu disanja i temperature. Stomak i dalje raste kako beba zauzima sve više prostora.
U trećem trimestru, beba počinje akumulirati masne jastučiće na obrazima, a ovo je period kada trudnice, pored umora i nesanice, osjećaju intenzivnije pokrete bebe i povremene kontrakcije. Održavanje raznovrsne ishrane i praćenje krvnog pritiska do samog kraja trudnoće su od suštinskog značaja. Takođe, oticanje ruku i nogu može postati izazov, te je važno obavijestiti ginekologa o tome.
U ovom periodu nastavljaju se razvijati bebin imunološki te nervni sistem, a beba postaje sve svjesnija svjetla i zvukova, pa će možda reagovati na vaš glas. Ovo je odlično vrijeme da počnete čitati bebi te puštati laganu muziku. Beba sada ima zaobljeno lice i oblik viličnih mišića oblikovanih od sisanja palca. Količina plodne vode se smanjuje, a beba intenzivnije dobiva na težini. Takođe, beba postavlja svoj položaj za predstojeći porođaj. U ovom periodu važno je ne preskakati redovne ultrazvučne preglede, te CTG. Tokom ultrazvučnog pregleda između 28. i 32. sedmice, provodi se procjena rasta bebe i ocjenjuje se njeno opće stanje. U trećem tromjesečju trudnoće, preporučuju se različite analize koje uključuju: potpunu krvnu sliku, analizu urina, testiranje nivoa šećera u krvi, bris vaginalnog sekreta te testiranje na HbS antigen, HIV i koprokulturu.
Važno je obratiti pažnju na neočekivane otoke nogu i ruku, nagli porast tjelesne težine, povećani krvni pritisak, glavobolje te bolove u trbuhu, jer ovi simptomi mogu ukazivati na potencijalno ozbiljnu komplikaciju trudnoće poznatu kao preklampsija.
Kraj trudnoće je specifičan jer beba tada počinje vježbati disanje, a njena pluća su sve spremnija za život izvan maternice, pa trudnice mogu osjetiti manje učestale pokrete. Važno je pratiti ove pokrete i obavijestiti ljekara ukoliko se uoče bilo kakve promjene.
Pred kraj trudnoće, beba spremno čeka dolazak na svijet i upoznavanje s majkom. Trudnicama se, u ovom periodu, posebno savjetuje odmor i korištenje trudničkih jastuka za udobnije spavanje.
Ne zaboravite, svaka trudnoća je individualna i posebna, baš kao i svaka beba. Na ovoj predivnoj avanturi, važno je osluškivati vlastito tijelo, dovoljno se odmarati i brinuti o zdravlju. Na taj način ćete se najbolje pripremiti za najdivniju ulogu koju vam život može donijeti.
